صنعت چای ایران

روزنامه اطلاعات-پنج‌شنبه 30 آبان 1392 - 17 محرم  1435ـ 21 نوامبر 2013ـ شماره  25743

موسسه مطالعاتی یورومانیتور قاچاق چای و افزایش‌بی‌رویه واردات را بلای جان صنعت چای داخلی ایران می‌داند.
به گزارش ایسنا، یورومانیتور در ابتدای گزارش خود به تاریخچه چای در ایران پرداخته و می‌نویسد: کشت چای در مناطق شمالی ایران دردهه اول قرن بیستم آغاز شد و این نوشیدنی به تدریج به یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های ایرانیان تبدیل شد .
در ابتدا چای یک نوشیدنی گرم برای افرادثروتمند جامعه بود، اما به تدریج این نوشیدنی در دسترس تمام مردم قرار گرفت.به طوریکه در حال حاضر چای تنها نوشیدنی است که درتمام خانه‌های ایرانیان بدون توجه به کلاس اجتماعی آنها یافت می‌شود و در واقع چای تنها نوشیدنی قابل دسترس در تمام موقعیت‌های مختلف اجتماعی است که حتی در فقیرترین بخش‌های جامعه هم از آن استفاده می‌شود.
یورومانیتور در گزارش خود به بخش‌های مختلفی اشاره کرده ومی‌نویسد :چای تقریبا در تمامی رویدادها و مراسم ایرانی از عروسی‌ها گرفته تا مراسم عزا سرو می‌شود و در این خصوص فروشگاه‌هایی وجود دارند که در آنها چای به صورت باز و بدون بسته‌بندی فروخته می‌شود. این در حالی است که طی سال‌های گذشته بسیاری از کافی‌شاپ‌ها و رستوران‌هابه جای چای باز از چای‌های کیسه‌ای استفاده می‌کنند.
تقریبا تمامی ایرانیان روزانه دست‌کم یک فنجان چای می‌نوشند و این در حالی است که به دلیل نبود آگاهی کافی، مصرف چای سبز همچنان در سطح پایینی قرار دارد و عموما ایرانیان از چای مشکی استاندارد به عنوان اولویت اول خود استفاده می‌کنند.
تا یک دهه گذشته در ایران چای به طور معمول به صورت غیر بسته‌بندی عرضه می‌شد و در همین حال واردات این محصول به کشور برای حمایت از تولید داخلی بسیار اندک بود.در نتیجه ایران می‌توانست با تولید داخلی تمامی نیازهای داخلی را پاسخگو باشد و حتی به کشورهای مختلفی از جمله عراق هم صادرات داشته باشد. اما در سال 2003 و بااجرای سیاست‌های جدید در خصوص افزایش واردات چای، این صنعت داخلی تحت فشار شدیدواردات این محصول از چین، هند و کنیا قرار گرفت و این فشارها با افزایش قاچاق چای به ایران شدت یافت.
در همین حال نگرش ایرانیان به چای هم تغییرکرده و همزمان با عرضه برندهای مختلف چای در فروشگاه‌ها، بسیاری از خانواده‌ها نیزترجیح ‌دادند تا از این چای‌ها بخصوص از نوع طعم دار آن استفاده کرده و در این زمینه تصور می‌کنند که کیفیت این چای‌ها بالاتر از چای تولید داخل است.
باید خاطرنشان کرد:چای استاندارد مشکی بیشترین میزان فروش را در سال گذشته داشته است به طوری‌که 76 درصد از مجموع چای فروخته شده در بازار ایران از این نوع چای بوده که اطلاع‌رسانی بیشتر در این خصوص و قیمت پائین‌تر این نوع چای دلیل اصلی این موضوع بوده است. در همین حال چای سبز وچای کیسه‌ای مشکی هم در سال گذشته فروش خوبی داشته‌اند. به طوری که فروش آنها به ترتیب 41 و 38 درصد افزایش داشته است.
قیمت چای به طور میانگین در سال گذشته افزایش26 درصدی داشته که دلیل اصلی آن افزایش نرخ تورم بوده است. در سال گذشته به میزان زیادی چای بسته‌بندی شده وارد ایران شده است و نرخ برابری دلار در برابر ریال نقش مهمی در تعیین قیمت این چای‌ها ایفا کرده است.
به نظر می رسدتا سال 2017 تجارت غیرقانونی چای یکی از مهمترین موانع رشد صنعت چای در ایران خواهد بود. همچنین انتظار می‌رود تولیدداخلی چای به دلیل هزینه بالای تولید و سیاست‌های غیرحمایتی دولت کمتر و کمتر شود. علاوه بر این انتظار می‌رود طی سال‌های آینده تمایل مصرف کنندگان به چای‌های‌بسته‌بندی نشده کمتر شود.
چای مشکی استاندارد همچنان مهمترین بخش بازارچای ایران را تشکیل خواهد داد.به‌طوری‌که انتظار می‌رود در سال 2017 این نوع چای 67درصد از مجموع فروش چای در ایران را به خود اختصاص دهد.همچنین انتظار می‌رود مصرف چای سبز در ایران در سال‌های آینده افزایش چشمگیری داشته باشد. زیرا به تدریج آگاهی ایرانیان در خصوص مزایای مصرف چای سبز افزایش یافته و به همین رو فروش این چای افزایش خواهد داشت.